Brudnopis Filozoficzny: Buddyzm

Główne postaci/twórcy:  Siddhārtha Gautama (Budda), trwają dyskusję odnośnie jego daty i miejsca urodzin, natomiast wiemy, w dużym przybliżeniu, że żył i nauczał gdzieś pomiędzy szósty a czwartym wiekiem p.n.e.

  

Okres powstania:   Podstawą Buddyzmu i wywodzącej się z niego filozofii to okres życia Buddy i kolejne wieki, aż do dnia dzisiejszego.

Główna teza:     Głównym zadanie buddyzmu jest wyjaśnianie, zgłębianie dharm, które stanowią podstawę rzeczywistości. Pod pojęciem dharm możemy rozumieć:

• Stan natury, taki jaki jest (yathā bhūta)
• Prawa natury rozważane zarówno zbiorowo jak i indywidulanie
• Nauki Buddy, jako otwarcia naturalnych praw na problem cierpienia
• Fenomen i jego własności

Główne pojęcia:

Zanim przejdziemy do unikalnych wartości wprowadzonych przez Buddę, musimy pochylić się nad kilkoma, które zaczerpnął on ze starszych źródeł.

Trzy Cechy Istnienia – wszelkie uwarunkowanie wykazuje trzy cechy: nietrwałość, cierpienie (brak zadowolenia) i pozbawienie jestestwa, tożsamości własnej. Zgłębienie tych cech pozwala na osiągnięcie wyzwolenia pozbawionego tych uwarunkowań.

Skandha – czyli pięć skupisk. Zbiory służące do klasyfikacji fizycznych i mentalnych zjawisk. Są to: forma materialna, uczucia, percepcja, formacje mentalne (stany umysłu, przekonania) i świadomość.

Pratītyasamutpāda – zasada współpowstawania. Jedno istniejąc, stwarza drugie; na skutek powstania jednego, powstaje drugie; nie istnieje jedno, nie powstaje drugie; na skutek ustania jednego, ustaje drugie.

Karma – w Buddyzmie, karma to działanie, nie jego wynik, jak w innych szkołach indyjskich. Ma ona jednak wpływ na ponowne narodziny.

Ponowne narodziny, Reinkarnacja – ewoluująca świadomość lub strumień świadomości po śmierci staje się jedną z przyczyn powstawania kolejnej świadomości. Świadomość w nowej osobie nie jest identyczna, ale nie jest tez całkowicie różna od poprzedniej, lecz powstaje z losowego strumienia. Reinkarnować można, w zależności o karmy w dowolne, żywe istnień na ziemi lub w byt nadnaturalny.

Cztery Szlachetne Prawdy – podstawowe nauki buddyzmu, traktujące o cierpieniu. Należą do nich: Pierwsza Szlachetna Prawda o Cierpieniu, Druga Szlachetna Prawda o Przyczynie Cierpienia, Trzecia Szlachetna Prawda o Ustaniu Cierpienia, Czwarta Szlachetna Prawda o Ścieżce Prowadzącej do Ustania Cierpienia.

Ośmioraka ścieżka – fundament nauki buddyjskiej zgodne z Czterema Szlachetnymi Prawdami. DO ścieżki nalezą: Słuszne zrozumienie (Czterech Szlachetnych Prawd), Słuszne myślenie (pozbawione żądzy i nieżyczliwości), Słuszne słowo (bez kłamstwa i obmowy), Słuszne postepowanie (zgodne z ośmioma wskazaniami), Słuszne zarobkowanie (utrzymanie się przy życiu bez łamania przykazań); Słuszne dążenie (dążenie do oświecenia), Słuszne skupienie (zachowanie uważności), Słuszna medytacja (dążenie do stanów, gdy znika „ego”).

Nirvana – stan bez cierpienia i uwolnienia z cyklu narodzin i śmierci.

Teraz możemy przejść do detalicznych pojęć, które wychodzą poza „przedkanoniczny” Buddyzm.

Dukha – cierpienie, które powoduje nasze przywiązanie do istnienia w materialnym świecie i ponownych narodzin.

Anatta – Budda twierdził, że obecność samoświadomości jest spowodowane cierpieniem i stanowi podstawową przeszkodę w drodze do uwolnienia.

Wskazania – mogą się różnić dla mnichów i mniszek w zależności od wyznawanej tradycji, ale dla świeckich są jednakowe. Pięć pierwszych wskazań to absolutny kanon i powinien być przestrzegany przez wszystkich, którzy chcą zostać odrodzeni w postaci ludzkiej. Kolejne trzy (oprócz pięciu poprzednich) to przepisy dla wyznawców, którzy pozostają w świątyniach. Wszystkie dziesięć to wskazania dla poważnych wyznawców świeckich.

1. Powstrzymanie się o d zabijania żywych istot.
2. Powstrzymanie się od kradzieży.
3. Powstrzymanie się od nieczystości (sensualność, seksualność, pożądanie).
4. Powstrzymanie się od kłamstwa.
5. Powstrzymanie się od przyjmowania środków odurzających.
6. Powstrzymanie się od przyjmowania pokarmów o niewłaściwym czasie (południe).
7. Powstrzymanie się od śpiewu, tańca, grania muzyki czy uczestnictwa w występach rozrywkowych.
8. Powstrzymanie się od noszenia perfum, kosmetyków i biżuterii.
9. Powstrzymanie się od siadania na wysokich krzesłach, siedziskach i spania w luksusowych, miękkich łózkach.
10. Powstrzymanie się od przyjmowania pieniędzy.

Szkoły buddyzmu:

Sarvastivadin – wszystkie ludzkie doświadczenia można rozbić na coraz mniejsze jednostki percepcyjne lub percepcyjno-ontologiczne zwane dharmami.

Theravada – wgląd w samego siebie musi pochodzić z własnego doświadczenia, krytycznego dochodzenia do prawdy i rozumowania, nie ślepej wiary.

Mahayana – przyjmuje pragmatyczną definicję prawdy: doktryny są warunkowo „prawdziwe” w sensie, że są duchowo korzystne.

Notatki do Brudnopisu:

Wiem, że tylko zarysowałem powierzchnię, ale jak zacząłem szukać informacji, to wylądowałem po kwadransie z otwartymi dwoma tuzinami zakładek, to złapałem się za głowę. To tylko esencja, więc nie krzyczcie na mnie :)

Buddyzm, jako filozofia jest dość ciekawa i prowadzi do praktyk, które są cenione przez wiele osób, także w ateistycznym świecie.

Ja mam problem przede wszystkim z przykazaniami, które są po prostu nakazami moralnymi. Niezależnie od tego czy są akceptowalne czy nie – moralność wynikająca ze strachu przed kara jest moralnością zepsutą. Ponadto szkoła Therevady w swojej religijnej odsłonie naciska do odbycia przynajmniej nowicjatu w klasztorze i to jest już przesada…

Dlatego też nie mogę dać więcej niż jedną gwiazdkę…jako sceptyk i ateista jedyne, co mnie kręci w tej filozofii to praktyka medytacji, która jest faktem…reszta to wymysły. Zwłaszcza zakotwiczenie na cierpieniu mi nie pasuje…ale to oczywiście moja subiektywna ocena.